De joods begraafplaats in Dalfsen
Dalfsen telde reeds in 1760 joodse inwoners. In 1813 woonden er vijf joodse gezinnen waarvan er vier armlastig waren. Synagogediensten werden gehouden ten huize van het hoofd van de gemeenten. De joodse gemeente Dalfsen werd in 1937 ontbonden en bij die van Zwollegevoegd. De synagoge werd verkocht en kreeg in de loop van de tijd diverse bestemmingen.
De joodse begraafplaats van Dalfsen
Deze kleine begraafplaats ligt aan de Gerner Es, ingeklemd tussen een boerderij en sportvelden. Een vierkant, gietijzeren hek omgeeft het perceel, dat geheel bedekt is met gras en waarop zich 16 zerken in betrekkelijk goede staat bevinden. Het stuk grond werd in 1878 door de Israëlitische Gemeente van Dalfsen aangekocht. In 1937 werd de begraafplaats overgedragen aan de Joodse Gemeente van Zwolle en in 1966 aan het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap te Amsterdam. Vanaf 1958 wordt de begraafplaats onderhouden door de gemeente Dalfsen. De jongste steen is zelfs van 1972. Interessant is de steen van dokter Machiel Aron Frank, waarop in het Hebreeuws o.a. staat:
`Zijn levensdagen werden gekort, zijn dagen bedrukten hem. De zieken onder de mensen genas hij in oprechtheid. Hij beschermde de armen en hielp de behoeftigen. Geliefd bij zijn kinderen, bemind door zijn vrouw. Het verblijven in Eden is de vrucht van zijn werk. De geëerde en Godvrezende man, de betrouwbare en kundige arts Machiel, zoon van de Chaweer de heer Aharon Frank. Hij ging naar zijn eeuwigheid maandag 12 Chesjwan en werd begraven woensdag 14 Chesjwan (5)644.’
De Joodse begraafplaats te “Genne” ten noorden van het dorp Dalfsen gelegen, werd in de 19e eeuw aangelegd op een stuk grond, dat in 1878 voor een koopsom van honderd gulden door de Dalfser landbouwers Gerrit en Hendrikus van Toly werd verkocht aan de Israëlitische gemeente – vertegenwoordigd door de heren Israël Salomon van Essen en Machiel Aron Frank. De oppervlakte van dat stuk grond werd aangegeven met 1590 m2. Volgens andere bronnen stamt de begraafplaats uit 1800 c.q. zou zijn gesticht in 1855. De oppervlakte wordt elders aangegeven met 830 m2. [1]
Op bijna alle Joodse begraafplaatsen worden de overledenen begraven richting de Tempel te Jeruzalem. In Nederland wordt de overleden dierbare dan ook begraven met het hoofd richting het noord/westen en met de voeten richting het zuid/oosten. Vanuit daar zal ooit de wederopstanding der doden beginnen. Alle zerken is de tekst naar het oosten gericht, op één na. “Een dwarskop?” In principe kan dit een zelfmoord zijn omdat volgens de joodse visie zelfmoord een moord is, dus is de persoon een moordenaar. Hij moet min 6 voet van een ander graf liggen en kan niet in aanmerking komen voor wederopstanding. Tegenwoordig hebben ze andere opvattingen hierover
Vlak voor de Joodse begrafenis wordt er altijd een scheur in een kledingstuk gemaakt. Dit wordt gedaan door zeven naaste verwanten als uiting van verdriet. Een Joodse begraafplaats is namelijk net zo heilig als een synagoge. Een Joods graf mag liever alleen bezocht worden door familieleden. Joodse begraafplaatsen mogen om die reden dan ook liever niet worden bezocht door buitenstaanders.
Joodse begraafplaatsen zijn vaak al eeuwen oud. Dit komt omdat Joodse graven volgens de Joodse wetten nooit geruimd mogen worden. Joden geloven immers in de eeuwigheid van de ziel en de komst van de verlosser. Wanneer de wederopstanding plaats zal vinden is nimmer bekend. Over het algemeen zijn de Joodse begraafplaatsen in Nederland in te delen in Sefardische en Asjkenazische begraafplaatsen. Sefardische begraafplaatsen worden gekenmerkt door liggende grafstenen, terwijl op Asjkenazische begraafplaatsen de grafstenen rechtop staan.
Het belangrijkste symbool op de begraafplaats is de Davidsster als afbeelding. De Davidsster staat voor Goddelijke bescherming en is de meest voorkomende afbeelding op Joodse grafstenen of Joodse grafmonumenten
Overzicht begraafplaatsen
Fam. Steren
Israël van Essen (1806-1878)
367809 02 – Rachel van Essen (1800-1881)
367810 03 – Salomon Steren (1835-1882)
367811 04 – Hartog Steren (1836-1876)
367812 05 – Jacob Samuel Godschalk (1832-1882)
367813 06 – Margien Godschalk (1837-1883)
367814 07 – Machiel Aron Frank (1824-1883)
367815 08 – Izaäk Steren (1804-1833)
367816 09 – Ester Spanjar (1848-1898)
367817 10 – Manuël Vomberg (1851-1925)
367818 11 – Salomon van Essen (1839-1886)
367819 12 – Levie Vomberg (1814-1895)
367820 13 – Paulina Friedmann (1825-1884)