Stoppelhaan

Stoppelhaan

De Stoppelhaan

locatie: Zwolsestraat 16, Tuin gemeentehuis Raalte

Jaar van plaatsing: 1991

Omschrijving: Het kunstwerk is geplaatst ter ere van 40 jaar Stoppelhaene.

Stöppelhaene

Het Stöppelhaenefeest is een al ruim 60 jaar bestaande traditie van een 5 dagen durend mega-feest dat eind augustus van woensdag tot en met zondag wordt gevierd. In het centrum van Raalte vieren bezoekers feest tijdens Stöppelhaene. De straten zijn versierd, de middenstand stalt de waren op straat uit en er is de braderie en markt met de muziekoptreden. Feestvierders leven zich uit op de vele terrassen en in de grote tenten. Het feest met folkore, activiteiten en muziek voor jong en oud, trekt jaarlijks ruim 200.000 bezoekers en wordt mede mogelijk gemaakt door de inzet van honderden vrijwilligers.

Oorsprong van Stöppelhaene

Aan het eind van de zomer werd op het platteland van Salland op bijna elke boerderij Stöppelhaene gevierd. De oogst was binnen en het werk was af. Als maaien en binden gedaan was, kwam de boerin met jenever de akker op en dronk men samen op het einde van de oogsttijd. Op de laatste wagen waarmee de rogge van de akker naar de boerderij werd gereden stond een houten haan, met oogstkransen versierd, die na aankomst bij de hoeve aan de achtergevel werd bevestigd. De Stöppelhaene is een haan met stoppels in de rui. Een symbolische uitdrukking voor de akker waar de laatste gastrogge is afgevoerd, daar blijft het stoppelveld over. Men zegt ook wel dat Stöppelhaene aan het begin van de 19e eeuw is ontstaan op de Raalter najaarsmarkten. Op deze markten dronken boeren en knechten op het einde van de oogsttijd en maakten zij werkafspraken voor volgend jaar. De laatste roggeschoven gingen bij die najaarsmarkt op oogstwagens naar het dorp en werden door één van de boeren overhandigd aan de plaatselijke pastoor en dominee. Op deze manier zou de geestelijkheid het hele jaar van brood voorzien zijn en konden pastoor en dominee graan verdelen onder de armen en zieken in Raalte en omgeving.

“De hooghartige en nederige dienaar”

“De hooghartige en nederige dienaar”

De hooghartige en nederige dienaar”  

Locatie: Zwolsestraat 16, Tuin gemeentehuis Raalte. Je moet zoeken.  Het staat verscholen bij een boom aan het eind van de parkeerplaats voor het Gemeentehuis. Het is een klein beeld.

Materiaal:  Brons

Opening

Dit 3.20 m. hoge object is op 7 mei 1990 onthuld ter gelegenheid van de opening van het vernieuwde gemeentehuis.  Het stelt twee dienaren voor, de een staat rechtop met de armen over elkaar, de ander maakt een diepe buiging met zijn hoed in zijn hand. Dat is althans het verhaal dat er nu aangegeven wordt. Maar de werkelijkheid is anders. De kunstenaar Ronald Tolman (geb. Amsterdam 1948) beeldhouwer, schilder en graficus leeft nu in Beuningen . Ik heb hem gevraagd naar dit kunstwerk. Het verhaal is dat iemand het bij hem gekocht heeft (het was er een uit en serie van soortgelijke beelden met een hoed). Even later bleek Dirk hannema  het te koop hebben aangeboden aan de gemeente Raalte.

Dirk Hannema

We kennen Dirk Hannema als directeur van Museum Boymans in Rotterdam. Dit museum groeide na de nieuwbouw in 1935 onder leiding van Hannema uit tot een museum van formaat. Na een omstreden periode tijdens de oorlog en de aankoop van ‘De Emmaüsgangers’ van ‘Vermeer’, een doek dat na de oorlog een ‘Han van Meegeren’ bleek te zijn, kon hij niet meer terug als directeur naar Boymans. Hij richtte zich vervolgens volledig op zijn eigen verzameling, die hij al sinds zijn jeugd had opgebouwd. In 1958 bracht Dirk Hannema zijn kunstcollectie naar kasteel Het Nijenhuis, waar hij ook ging wonen. De provincie Overijssel, eigenaar van het kasteel en subsidiegever, zorgde voor een grondige restauratie van Het Nijenhuis. In 1964 deed Hannema afstand van zijn collectie en schonk hij alles aan de stichting Hannema-de Stuers Fundatie. In 1984 overleed Dirk Hannema. In die tijd was Willem Zuidwijk burgemeester van Raalte, een Nederlands politicus van de KVP. In mei 1971 werd hij benoemd tot burgemeester van Raalte en zou dit tot zijn pensionering eind 1998 blijven.

Vraagtekens

De kunstenaar heeft nooit het beeld een titel gegeven. De serie waar het en onderdeel vanuit maakte waren beelden met allemaal een theater hoed. Dat stond centraal. Iemand…Hannema of Zuidwijk hebben deze naam verzonnen. Waarom. Vermoedelijk omdat een bekende spreuk van Salland hierop lijkt. “Wij Sallanders waren gewend dat we dienstbaar moesten zijn. We hebben altijd onder de Heren geleefd”.  Een titel die het klassenverschil in stand houdt.

Ik zou vraagtekens stellen bij deze titel.

 

Corona

Corona

Locatie: Straatnaam:  Krusestraat, Hoek Wissinkweg. Mariënheem

Materiaal: Brons, RVS  Jaar van plaatsing:  1996

Tekst op het kunstwerk: Marienheem dorp en buurtschappen, gescheiden door rijksweg en spoorlijn, samengebonden door de midzomerzon. Aangeboden door Plaatselijk Belang en de Stichting Midzomerfeesten. Ter ere van 12,5 jaar midzomerfeesten in 1996. Ontwerp van: Annabel Schrijver. Uitgevoerd door vele vrijwilligers.

Het verhaal achter het beeld

Annabel is begonnen met natuurlijk het dorp Marienheem als uitgangspunt te nemen.  Deze is verdeeld door de grote rijksweg, daarom heb ik ook een pilaar genomen die , zeg maar, gesplitst is. (door de weg)  Aan de ene kant heb je het gebied Raams en Boetele en aan de andere kant Hageveld en…..  Daarnaast heeft Marienheem elk jaar het Midzomerfeest en daar komt de zon vandaan in het kunstwerk. De stralen van de zon verbind de opgesplitste pilaar weer.

Dus, het feest, het dorp, de mensen etc etc…… ook al loopt er een grote rijksweg doorheen, het is een hecht dorp en ze horen samen.  Ook weer in het kort…..maar daar ben ik mee begonnen Zo probeerde ik een schets vorm te geven.

Annabel heeft de kunstacademie in Enschede afgerond en ben afgestudeerd in Theatervormgeving en interieurarchitectuur.  Door o.a. Corona is ze  op dit moment aspirant leerling, maar vanaf 1 september begint mijn 3 jarige opleiding en werk ik als leerling begeleider in de gehandicaptenzorg.

Bindster van Roggeschoven

Bindster van Roggeschoven

Bindster van Roggeschoven

Kunstenaar J.B. Kip uit Oldenzaal. Johannes Bernardus (Jan) Kip (Oldenzaal, 7 april 1926  geboren, overleden op 10 april 1987. Hij was bekende Nederlandse beeldhouwer en edelsmid.  Jan Kip kreeg zijn opleiding rond 1950 aan de kunstacademie in Enschede en heeft daar les gehad van Henk Zweerus, hoogleraar vormstudie uit Amsterdam.  Kip was vooral vaardig in het bronsgieten. Een techniek die hij leerde van zijn broer Frans die bronsgieter van beroep was. Kip goot al zijn bronzen kunstwerken zelf.In het begin bestond zijn werk vooral uit religieuze beelden. In de begin jaren zestig van de 20e eeuw maakte hij veel plaquettes en reliëfs. Het werk van Jan Kip is figuratief, zelf in de ogenschijnlijk non-figuratieve werken is de figuratie zichtbaar. Het respect voor de mens en de natuur komen in veel van zijn werken terug. Dat blijkt ook uit dit werk.

Het beeld is onthuld op 12 november 1982 te Heino. Materiaal: Beton, Brons

Dit beeld is na de herindeling verplaatst van het oude gemeentehuis te Heino naar het nieuw (ver)bouwde gemeentehuis te Raalte.

Herinnering aan vroeger

Een schoof van een graangewas dat is afgesneden wordt een garf, garve of korenschoof genoemd. Toen het graan met de hand werd geoogst werden de graanhalmen samengebonden. Het binden van de rogge was “vrouwluuwark”. De vrouwen waren de bindsters, zij bonden de gemaaide rogge tot garven. Het beeld staat ook dicht bij het beeld Stöppelhaene omdat het beeld hoort bij het evenement Roggemaaiersdag.

Roggemaaiersdag.

De eerste activiteit van Stöppelhaene is de jaarlijkse roggemaaiersdag. Deze wordt eind juli, rond de feestdag van Sint Joapik, gehouden. Op een feestelijke bijeenkomst maaien de maaiers in boerenklederdracht met de hand de akker. En de bindsters, gekleed in het traditionele Sint Joapikstuug, binden de gemaaide rogge in garven en zetten deze vervolgens ‘aan de gast’. Deze oogst wordt gebruikt voor de versiering van de oogstcorso en de versiering van straten, pleinen en gevels in de feestweek van Stöppelhaene. Tijdens de roggemaaiersdag wordt bekend gemaakt wie dat jaar is gekozen tot Sallandse boer en draagt de vorige Sallandse boer zijn taken officieel over aan zijn opvolger.

Driehoek

Driehoek

De “Driehoek” titel is onbekend

Dit driehoekig object is gemaakt door Arno Kramer in opdracht van de gemeente Raalte. Het is in 1987 onthuld. Net als de meeste beelden van Arno Kramer heeft deze driehoek geen titel meegekregen. De kunstenaar wil ook bewust geen uitleg geven over zijn beelden omdat hij vindt dat iedere beschouwer op z’n eigen visie af moet gaan. Het enige wat hij erover kwijt wil is dat de richting van het beeld een verwijzing naar het dorp is. Zijn laatste reactie op mijn vraag of het “kunstwerk”achteraf nog een meerwaarde heeft in zijn werk, heeft hij het liever niet meer over dit werk. Hij staat er niet meer achter. In die tijd en momentum is het ontstaan. Het is voorbij en het heeft zijn functie gehad.

Arno Kramer

Arno Kramer is op 13 mei 1945 in Winterswijk geboren. Van 1971 tot 1974 volgde hij een opleiding als instrumentmaker in Deventer. Sinds 1974 heeft Arno Kramer een atelier in Broekland en verblijft hij met regelmaat in Ierland om daar te werken. Kramer doceerde 1986 tot 2006 aan de Academie voor beeldende Kunst en Vormgeving (AKI) in Enschede. Als docent aan de AKI maakt hij zich hard voor tekenonderwijs. Momenteel richt hij zich al 20 jaar op tekenen en schilderen.

Locatie:  Westdorplaan, Hoek Nieuwe Deventerweg Raalte
Materiaal: RVS, Staal

Jaar van plaatsing: 1987